بررسی رابطه بین استراتژی تنوع همگن محصول و مزیت رقابتی در صنعت کاشی و سرامیک

نگاهی نافذ به جهان پیرامون این حقیقت را آشکار می کند که «جهان امروز بسیار متفاوت از گذشته است» که در این راستا از ویژگیهای مسلط جهان امروز می توان به جهانی شدن اقتصاد، تولید انبوه و ظرفیت مازاد در اکثر بازارها، رقابت برمبنای زمان، انبوه اطلاعات و کارآیی ارتباطات و دانش، اطلاعات و قدرت روزافزون مشتری اشاره کرد و این همه بیانگر یکپارچگی بازارهای جهانی و پیچیدگی روزافزون بازارها و پویایی محیط فراوری شرکتها و موسسات تولیدی و خدماتی است. در چنین فضایی این سوال اساسی قابل طرح است که: راز بقا و موفقیت سازمانها در بازار فرارقابتی امروز چیست؟ بانگاهی به ادبیات مربوطه و بررسی نظریات متخصصان مدیریت استراتژیک پاسخ سوال را در ایجاد، حفظ و تداوم مزیت رقابتی پایداردر می یابیم به این معنا که صاحبنظران معتقدند سازمانهاو صنایع برای مصون ماندن از امواج سهمگین محیطی و نیز سازگاری با الزامات رقابتی چاره جز کسب و تداوم ضربت رقابتی پایدار ندارند. بدیهی است که رسیدن به این هدف مستلزم طراحی مسیر رقابتی بسیار هوشمندانه است که از نظر علّی مبهم و از نظر اجتماعی و مدیریتی پیچیده است. بااین حال، شناخت مفهوم و ویژگیهای محتوایی، انواع و قلمرو علّی مزیت رقابتی می تواند در طراحی و اجرای این مسیر بسیار موثر و راه گشا باشد. از آن جا که در دنیای امروز بخش صنعت برای رسیدن به توسعه پایدار اهمیتی روزافزون میابد، کسب مزیت رقابتی در صنعت گامی مهم برای رسیدن به اقتصادی پویاتر خواهد بود. صنایع چنان نقشی حساس در اقتصاد یک کشور یافته اند که نقصان آن، ملاک عمده کشورهایی با سطح زندگی متنازل به حساب می آید. و از آنجا که نقیصه کمبود سرمایه، مانع از آن است تا صنایع در این کشورها بتوانند به مرحله رضایت بخشی از رشد دست یابند متوجه می شویم که ما در این زمینه، با فرآیندی فزاینده مواجه هستیم، به این معنی که صنعتی ترین کشورها، ممالکی هستند که قادرند صنعتی شوند و متقابلاً کشاورزترین کشورها آنهایی هستند که تنها قادرند همچنان کشاورز باقی بمانند. تنها استثناء در برابر این قاعده کلی، وضع کشورهای برخوردار از چاههای نفت است. کشورهای اخیر، که صنایع نخست در آنها حائز اعتبار چندانی نبوده است، از آن پس، کم و بیش در راه صنعتی شدن گام نهاده اند. یکی از صنایع مهم در ایران، صنعت کاشی و سرامیک است. صنعت کاشی و سرامیک با توجه به نقش مهمی که در بالا رفتن سطح بهداشت جامعه داشته و همچنین برخورداری از مزیت های فراوان تولیدی از جمله مواد اولیه، سوخت، انرژی، نیروی انسانی و غیره طی سال های اخیر از اهمیت ویژه ای برخوردار و رشد فراوانی را در گروه صنعت کانی غیرفلزی به خود اختصاص داده است. وجود منابع غنی و سرشار معدنی و کانی های غیرفلزی باعث شده که بسیاری سرمایه گذاری های جدید به صنایع کانی غیرفلزی گرایش یابند. تولید کاشی و سرامیک نیز از جمله صنایعی است که به علت سهم بالای منابع داخلی در قیمت تمام شده آنها از جایگاه ویژه ای برخوردار شده و از طرف دیگر سوخت ارزان که از فاکتورهای بسیار مهم در تولید اقتصادی این محصول است نیز عامل دیگری است که تولید کاشی و سرامیک را توجیه می کند. تغییر فرهنگ مصرف و استفاده از مصالح مرغوب و مناسب در ساختمان سازی، مشارکت دولت در ساخت و سازهای گسترده برای قشر بدون مسکن و ممنوعیت ورود آن باعث شد که تولید کاشی و سرامیک به نحو چشمگیری توسعه یابد و براساس آمارهای موجود در سال 1386 میزان تولید بالغ بر 190 میلیون مترمربع بوده است که با توجه به آمارهای موجود مجموع ظرفیت نصب شده با احتساب کاهش ظرفیت های قدیمی و همچنین پاره ای از مشکلات اقتصادی حاکم بر صنعت کاشی به حدود 290 میلیون مترمربع رسیده است. درصد بهره برداری از ظرفیت حدود 80 درصد است.با توجه به نرخ رشد جمعیت کشور از یکسو و کاهش متراژ سرانه مسکونی در خانوار که ازدیاد واحدهای مسکونی را به دنبال داشته است و سرانه تولید سالانه در کشور در سال 1387 نسبت به سال 1381 افزایش داشته است. برای پیشگیری از مشکلات در این صنعت باید استفاده از تکنولوژی روز و دانش فنی مناسب برای افزایش بهره وری در تولید اقدام به عمل آید و فرهنگ سازی در مصرف کاشی و سرامیک مانند استفاده آن در نمای ساختمان و غیره و انتخاب نوع محصول و تکنولوژی تولید با گرایش بازارهای صادراتی هدف مدنظر قرار گیرد. یکی از مهمترین استراتژی ها برای دستیابی به اهداف صادراتی و کسب مزیت رقابتی در صنعت کاشی و سرامیک،استراتژی تنوع محصول است.